Verschillende soorten obsidiaan

Een paar weken geleden heb ik een blog geschreven over obsidiaan. Hier heb ik beschreven wat het is, hoe het ontstaat en waar het allemaal voor gebruikt werd/wordt. Maar wist je dat er, naast de bekende zwarte obsidiaan, nog allerlei andere soorten obsidiaan zijn? In deze blog zal ik er een aantal beschrijven.

Sneeuwvlok-obsidiaan

Zoals de naam al een beetje verklapt is sneeuwvlok-obsidiaan zwart met witte “sneeuwvlokjes”. Deze vlokjes ontstaan door devitrificatie, omdat obsidiaan een amorf materiaal is (zonder kristalstructuur), is het niet helemaal stabiel en wordt het langzaam omgezet tot een nieuw mineraal, cristobaliet. Deze kleine witte ‘balletjes’ van cristobaliet geven een mooi sneeuwvlok-effect wanneer ze worden doorgebroken. Naar mate van tijd (daar gaan wel duizenden jaren overheen) zal het hele stuk obsidiaan veranderen in cristobaliet.

Apachetranen

De naam Apachetranen (Apache tears) wordt gebruikt voor kiezelachtige stukjes zwart tot donkerbruine obsidiaan die voornamelijk in het zuidwesten van de Verenigde Staten worden gevonden. Deze stukjes obsidiaan kunnen een doorsnede hebben tot 5cm en worden vaak gevonden in een matrix van perliet. Wanneer obsidiaan voor langere tijd wordt blootgesteld aan water (dit dringt door microscopisch kleine scheurtjes de steen binnen), wordt het langzaam omgezet in perliet, hier gaat wel een paar duizend jaar overheen hoor. De Apache-traan is de laatste kern van obsidiaan die nog niet is veranderd in perliet. Wanneer de Apache-traan niet uit de matrix wordt gehaald zal deze na verloop van tijd ook worden omgezet in perliet.

De naam van deze obsidiaan komt uit een verhaal over van de Apache-indianen, een indianenstam die onder andere in het huidige Arizona leefde. Om hen te verjagen van hun land (er waren veel waardevolle metalen te vinden) werd een groep Apache-krijgers opgejaagd door het Amerikaanse leger. In plaats van zich te laten overmeesteren besloten de krijgers de eer aan zichzelf te houden en zich met hun paarden van een rots te storten. Toen de achtergebleven vrouwen dit te horen kregen begonnen ze te huilen en op het moment dat hun tranen de grond raakten en versteenden ze.

Mahonie-obsidiaan

Mahonie-obsidiaan is een zwarte soort obsidiaan met bruinrode strepen. Deze strepen worden veroorzaakt door sporen van ijzer.

Sheen Obsidian

(Er is niet echt een Nederlandse naam voor deze vorm van obsidiaan dus gebruik ik hier de Engelse naam)

Dit is een zwarte variant van obsidiaan met een goud- of zilverkleurige glans over het oppervlak. Deze glans wordt veroorzaakt door minuscuul kleine luchtbelletjes in de steen die het licht weerkaatsen.

Regenboog-obsidiaan

Regenboog-obsidiaan is hoofdzakelijk een zwarte obsidiaan maar kan, wanneer hij onder bepaalde hoeken in het licht gedraaid wordt, een hele mooie regenboogglans vertonen. Deze glans wordt veroorzaakt door kleine inclusies van het mineraal hedenbergiet. Deze inclusies zijn gevormd als kleine staafjes die precies zo georiënteerd zijn dat er interferentie van het licht optreedt waardoor er gekleurde banden ontstaan in de glans van het materiaal (thin-film-interference).

Fire Obsidian

(ook deze heeft niet echt een Nederlandse naam dus gebruiken we hier de Engelse)

Fire Obsidian lijkt qua kleuren best op regenboog-obsidiaan (een regenboog van kleuren op een zwarte ondergrond), maar bij regenboogobsidiaan zijn er duidelijk gekleurde banden terwijl de kleuren bij fire obsidian een vlammend patroon hebben. Net zoals bij regenboog-obsidiaan word de kleur van fire-obsidian veroorzaakt door ‘thin-film-interference’, maar hierbij zorgen microscopisch kleine sneeuwvlokvormige inclusies van het mineraal magnetiet voor de kleureffecten.

Blauwe obsidiaan, Andara kristal en Heleniet

Obsidiaan is een natuurlijk gevormd vulkanisch glas, hierdoor heeft het veel dezelfde eigenschappen als synthetisch glas (dat wat je in je kozijnen hebt zitten of waar je bierflesje van gemaakt is). Hier wordt handig op ingesprongen door veel handelaren. Als je op internet gaat rondkijken zijn er veel voorbeelden te vinden van bijvoorbeeld blauwe obsidiaan of Andara kristallen. Deze worden meestal verkocht als een natuurlijk mineraal en heel soms staat erbij vermeld dat het gaat om een “synthetische obsidiaan”. Waar het op neerkomt is dat het gewoon gekleurd glas is dat in een veel hoger prijskaartje heeft gekregen.

Heleniet is ook een synthetisch geproduceerd glas maar is in principe gemaakt van de vulkanische as die is vrijgekomen bij de uitbarsting van Mt. St. Helens in 1980 in de Verenigde Staten. Deze as wordt gesmolten en gevormd tot een soort glas. Hier worden vaak kleurstoffen aan toegevoegd. Helaas is zonder specialistisch onderzoek niet te controleren of het gaat om “echt” Heleniet of een andere soort gekleurd glas.